Bảo hiểm y tế tự nguyện là loại bảo hiểm mà người tham gia tự chủ động mua và đóng phí để đảm bảo được chi phí điều trị y tế khi cần thiết. Đây không phải là bảo hiểm y tế bắt buộc mà các quy định pháp luật yêu cầu mọi công dân tham gia, mà là một sự lựa chọn cá nhân hoặc gia đình để bảo vệ sức khỏe. Nhiều người đóng bảo hiểm y tế được một thời gian rồi đi làm tại công ty nên muốn cắt khoản bảo hiểm này để tham gia bảo hiểm bắt buộc tại nơi làm việc. Khi đó, nhiều người thắc mắc liệu “Thủ tục cắt bảo hiểm y tế tự nguyện như thế nào?”. Hãy cùng Tìm Luật làm rõ nhé.
Bảo hiểm y tế tự nguyện là gì?
Có nhiều loại bảo hiểm y tế khác nhau, phù hợp với các nhu cầu và điều kiện khác nhau của người tham gia. Mỗi loại bảo hiểm y tế có các điều khoản, điều kiện và phạm vi bảo hiểm khác nhau, phù hợp với các nhu cầu và tình huống cụ thể của người tham gia. Việc lựa chọn loại bảo hiểm phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo được sự bảo vệ tối ưu cho sức khỏe và tài chính của bản thân và gia đình.
Bảo hiểm y tế tự nguyện là một hình thức bảo hiểm do Nhà nước cung cấp để hỗ trợ người dân về chi phí khám chữa bệnh khi ốm đau hoặc tai nạn.
Người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) tự nguyện phải đóng phí bảo hiểm theo mức quy định và được hưởng các quyền lợi khi khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế có hợp đồng với quỹ bảo hiểm y tế.
BHYT tự nguyện không bắt buộc, nhưng được khuyến khích cho những người không thuộc diện tham gia bảo hiểm y tế bắt buộc, như nông dân, công nhân, người làm việc tự do, người nghèo, người cận nghèo, người dân tộc thiểu số,…
Các quyền lợi của bảo hiểm y tế tự nguyện bao gồm:
1) Được khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế có hợp đồng với quỹ bảo hiểm y tế theo tuyến đúng quy định.
2) Được hưởng mức chi trả chi phí khám chữa bệnh từ quỹ BHYT theo mức quy định.
Theo Nghị định 146/2018/NĐ-CP, mức hưởng BHYT tự nguyện là 80% chi phí khám chữa bệnh trong phạm vi được hưởng BHYT. Điều này có nghĩa là người tham gia BHYT tự nguyện phải tự chịu 20% chi phí khám chữa bệnh, trừ trường hợp được miễn, giảm hoặc hỗ trợ theo quy định của pháp luật.
3) Được cấp thẻ bảo hiểm y tế có ký hiệu số 3, thời hạn sử dụng là 12 tháng kể từ ngày đóng phí BHYT.
4) Được tham gia bảo hiểm y tế theo hình thức hộ gia đình hoặc cá nhân.
5) Được tham gia BHYT tự nguyện bất cứ lúc nào trong năm.
Thủ tục cắt bảo hiểm y tế tự nguyện
Bảo hiểm y tế tự nguyện là loại bảo hiểm mà cá nhân tự mua để bảo vệ sức khỏe riêng của mình và gia đình. Người tham gia tự trả phí bảo hiểm để được chi trả các chi phí khám chữa bệnh, điều trị và các dịch vụ y tế khác. Tuy nhiên, thực tế có nhiều trường hợp người tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện được một thời gian thì muốn dừng đóng khoản bảo hiểm này để tham gia theo đối tượng khác theo quy định, Thủ tục cắt thẻ bảo hiểm y tế tự nguyện như sau:
Điều kiện:
Căn cứ theo như quy định tại Điều 13 Luật bảo hiểm y tế sửa đổi, bổ sung năm 2014: “Trường hợp một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia bảo hiểm y tế khác nhau quy định tại Điều 12 của Luật này thì đóng bảo hiểm y tế theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định theo thứ tự của các đối tượng quy định tại Điều 12 của Luật này”.
Bên cạnh đó, Điểm a, Khoản 1 và khoản 4 Điều 12 Luật bảo hiểm y tế sửa đổi, bổ sung 2014 quy định thứ tự đối tượng tham gia BHYT:
1. Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng bao gồm: bao gồm:
a) Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên; người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương; cán bộ, công chức, viên chức (sau đây gọi chung là người lao động);
4. Nhóm được ngân sách nhà nước hỗ trợ mức đóng, bao gồm: Nhóm tham gia bảo hiểm y tế theo hộ gia đình gồm những người thuộc hộ gia đình, trừ đối tượng quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này.
Theo Điều 20, văn bản hợp nhất số 2089/VBHN-BHXH ngày 26/6/2020 của BHXH Việt Nam quy định về việc hoàn trả tiền đóng BHYT
1. Người đang tham gia BHYT theo đối tượng tại Khoản 4, 5 Điều 17 (Nhóm tham gia BHYT theo hộ gia đình) được hoàn trả tiền đóng BHYT trong các trường hợp sau:
1.1. Người tham gia được cấp thẻ BHYT theo nhóm đối tượng mới, nay báo giảm giá trị sử dụng thẻ đã cấp trước đó (có thứ tự đóng xếp sau đối tượng mới theo quy định tại Điều 12 Luật BHYT).
2. Số tiền hoàn trả
Số tiền hoàn trả tính theo mức đóng BHYT và thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ. Thời gian đã đóng tiền nhưng chưa sử dụng thẻ được tính từ thời điểm sau đây:
2.1. Từ thời điểm thẻ BHYT được cấp theo nhóm mới bắt đầu có giá trị sử dụng đối với đối tượng tại Điểm 1.1 Khoản 1 Điều này.
Như vậy, theo quy định thứ tự đối tượng tham gia BHYT thì bạn phải tham gia BHYT bắt buộc tại công ty và không cần phải báo cắt giảm thẻ BHYT hộ gia đình. Khi công ty báo tăng đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp đối với bạn với cơ quan BHXH thì thẻ BHYT hộ gia đình của bạn sẽ cắt giảm, nếu thẻ BHYT hộ gia đình đó còn giá trị sử dụng sẽ được hoàn trả tiền kể từ ngày thẻ BHYT bắt buộc có giá trị sử dụng đến hết thời hạn giá trị sử dụng ghi trên thẻ BHYT hộ gia đình.
Cơ quan có thẩm quyền:
Đề nghị bạn liên hệ với UBND phường/đại lý thu BHYT tự nguyện hộ gia đình hoặc cơ quan BHXH nơi bạn tham gia BHYT theo hộ gia đình để được giải quyết hoàn trả theo quy định.
Thời gian: Trong ngày làm việc
Lệ phí: Miễn phí
Làm thế nào để được hoàn trả tiền đóng bảo hiểm y tế?
Trong nhiều trường hợp, người tham gia sẽ được cơ quan có thẩm quyền hoàn trả lại tiền đóng bảo hiểm theo quy định. Tuy nhiên, dù thuộc trường hợp nào thì các quy trình thủ tục, hồ sơ giấy tờ liên quan đến việc hoàn trả tiền bảo hiểm y tế cũng cần phải dựa trên hợp đồng bảo hiểm y tế mà bạn tham gia và quy định pháp lý hiện hành.
– Thành phần hồ sơ bao gồm:
+ Tờ khai điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).
+ Văn bản chứng thực hoặc bản kèm theo bản chính Giấy chứng tử đối với trường hợp chết.
– Số lượng hồ sơ: 01 bộ.
(STT 3.3, 3.4 Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định 896/QĐ-BHXH năm 2021)
– Thủ tục hoàn trả tiền đóng bảo hiểm y tế được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1. Lập, nộp hồ sơ gửi Cơ quan BHXH Người tham gia: lập Tờ khai TK1-TS.
(Trường hợp người tham gia chết thì thân nhân người tham gia: lập Tờ khai TK1-TS)
Bước 2. Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ.
Bước 3. Người tham gia nhận kết quả đã giải quyết.
Theo đó, người tham gia hoặc thân nhân người tham gia có thể nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH theo một trong các hình thức sau:
– Qua giao dịch điện tử: người tham gia đăng ký nhận mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử đến Cổng Dịch vụ công của BHXH Việt Nam hoặc qua Tổ chức I-VAN (nếu đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN); trường hợp không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử thì gửi hồ sơ giấy cho cơ quan BHXH qua bưu chính;
– Qua Bưu chính;
– Trực tiếp tại Bộ phận tiếp nhận hồ sơ của cơ quan BHXH nơi quản lý (hoặc nơi cư trú) hoặc tại Trung tâm Phục vụ HCC các cấp.
Thông tin liên hệ
Trên đây là bài viết giải đáp thắc mắc về vấn đề ”Thủ tục cắt bảo hiểm y tế tự nguyện”. Hy vọng bài viết có ích cho độc giả. Mọi thắc mắc, vướng mắc xin vui lòng gửi đến timluat để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.
Câu hỏi thường gặp
Đổi thẻ bảo hiểm y tế trong trường hợp nào?
Căn cứ theo quy định tại Khoản 1, Điều 19, Luật Bảo hiểm y tế năm 2008 các trường hợp được phép đổi thẻ bảo hiểm y tế gồm:
Thẻ BHYT bị rách, nát hoặc hỏng;
Người tham gia thay đổi nơi đăng ký khám bệnh, chữa bệnh ban đầu;
Thông ghi trên thẻ BHYT không đúng.
Mua BHYT tự nguyện ở đâu?
Hiện nay, người dân chỉ được đăng ký bảo hiểm y tế tự nguyên tại địa phương, bảo hiểm y tế sẽ không được bán tại các bệnh viện, cơ sở khám, chữa bệnh. Căn cứ theo quy định tại khoản 3 điều 31 Quyết định 595/QĐ-BHXH, những nơi có thẩm quyền đăng ký cấp bảo hiểm y tế tự nguyện bao gồm:
Xã/ phường nơi mà người mua bảo hiểm đang sinh sống, hình thức dịch vụ bảo hiểm y tế hiện đang được bán bởi cơ quan bảo hiểm ở Xã/ Phường nơi mà người tham gia bảo hiểm cư trú.
Trực tiếp đăng ký tại cơ quan bảo hiểm y tế ở địa phương hoặc Đại lý thu Bảo hiểm xã hội.