Điều kiện chuyển lỗ giữa các hoạt động ưu đãi thuế như thế nào?

Trong quá trình hoạt động, nhiều doanh nghiệp có thể đồng thời phát sinh lợi nhuận ở một số lĩnh vực và lỗ ở những lĩnh vực khác – đặc biệt là các lĩnh vực đang được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo chính sách khuyến khích đầu tư của Nhà nước. Việc chuyển lỗ giữa các hoạt động ưu đãi thuế không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến số thuế TNDN phải nộp trong năm, mà còn tác động đến kế hoạch tài chính, chiến lược kinh doanh và quyền lợi của doanh nghiệp trong dài hạn. Tuy nhiên, do đây là vấn đề liên quan đến chính sách ưu đãi, nên việc chuyển lỗ không được thực hiện một cách tùy ý, mà cần đáp ứng các điều kiện nhất định, theo đúng quy định của pháp luật thuế hiện hành.Hiện nay, nhiều người băn khoăn không biết liệu theo quy định hiện nay, “Điều kiện chuyển lỗ giữa các hoạt động ưu đãi thuế như thế nào?”. Tìm Luật sẽ giải đáp vấn đề này ngay sau đây nhé.

Điều kiện chuyển lỗ giữa các hoạt động ưu đãi thuế

Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, không ít doanh nghiệp đồng thời triển khai nhiều dự án, ngành nghề hoặc cơ sở kinh doanh tại các địa bàn khác nhau, trong đó một số đang được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo chính sách khuyến khích đầu tư của Nhà nước. Trong thực tế, sẽ có những thời điểm một số hoạt động mang lại lợi nhuận, trong khi những hoạt động khác phát sinh lỗ. Lúc này, doanh nghiệp thường mong muốn được chuyển lỗ giữa các hoạt động ưu đãi thuế nhằm tối ưu nghĩa vụ thuế phải nộp trong năm. Tuy nhiên, đây là vấn đề không đơn thuần mang tính kỹ thuật kế toán, mà liên quan trực tiếp đến việc tuân thủ quy định pháp luật thuế.

Tại khoản 9 Điều 18 Thông tư 78/2014/TT-BTC có quy định về điều kiện áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp như sau:

Điều kiện áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp

…

9. Trường hợp trong cùng kỳ tính thuế, doanh nghiệp có phát sinh hoạt động kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế bị lỗ, hoạt động kinh doanh không được hưởng ưu đãi thuế, thu nhập khác của các hoạt động kinh doanh (không bao gồm thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư; thu nhập từ chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản theo quy định của pháp luật) có thu nhập (hoặc ngược lại) thì doanh nghiệp bù trừ vào thu nhập chịu thuế của các hoạt động có thu nhập do doanh nghiệp lựa chọn. Phần thu nhập còn lại sau khi bù trừ áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp theo mức thuế suất của hoạt động còn thu nhập.

Trường hợp trong các kỳ tính thuế trước, doanh nghiệp đang bị lỗ (nếu còn trong thời hạn chuyển lỗ) thì doanh nghiệp phải chuyển lỗ tương ứng với các hoạt động có thu nhập. Nếu doanh nghiệp không tách riêng được lỗ của từng hoạt động thì doanh nghiệp chuyển lỗ vào thu nhập của hoạt động được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp trước sau đó vẫn còn lỗ thì chuyển vào thu nhập của hoạt động không được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (không bao gồm thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư; thu nhập từ chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật).

…

Tại khoản 2 Điều 4 Thông tư 78/2014/TT-BTC được sửa đổi bởi Điều 2 Thông tư 96/2015/TT-BTC có quy định về xác định thu nhập tính thuế như sau:

Xác định thu nhập tính thuế

…

2. Thu nhập chịu thuế

…

Doanh nghiệp trong kỳ tính thuế có các hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia thực hiện dự án đầu tư (trừ dự án thăm dò, khai thác khoáng sản) nếu bị lỗ thì số lỗ này được bù trừ với lãi của hoạt động sản xuất kinh doanh (bao gồm cả thu nhập khác quy định tại Điều 7 Thông tư số 78/2014/TT-BTC), sau khi bù trừ vẫn còn lỗ thì tiếp tục được chuyển sang các năm tiếp theo trong thời hạn chuyển lỗ theo quy định.

Đối với số lỗ của hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia thực hiện dự án đầu tư (trừ dự án thăm dò, khai thác khoáng sản) của các năm 2013 trở về trước còn trong thời hạn chuyển lỗ thì doanh nghiệp phải chuyển vào thu nhập của hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia thực hiện dự án đầu tư, nếu chuyển không hết thì được chuyển lỗ vào thu nhập của hoạt động sản xuất kinh doanh (bao gồm cả thu nhập khác) từ năm 2014 trở đi.

Trường hợp doanh nghiệp làm thủ tục giải thể doanh nghiệp, sau khi có quyết định giải thể nếu có chuyển nhượng bất động sản là tài sản cố định của doanh nghiệp thì thu nhập (lãi) từ chuyển nhượng bất động sản (nếu có) được bù trừ với lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh (bao gồm cả số lỗ của các năm trước được chuyển sang theo quy định) vào kỳ tính thuế phát sinh hoạt động chuyển nhượng bất động sản.

Tại Công văn 12036/CT-TTHT năm 2020 có hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản như sau:

Căn cứ các quy định trên, trường hợp Công ty có hoạt động chuyển nhượng bất động sản lãi và hoạt động sản xuất kinh doanh đang bị lỗ thì Công ty không được bù trừ lãi từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản với lỗ của hoạt động sản xuất kinh doanh.

Công ty xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong năm đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản theo quy định tại Điều 9 Thông tư 96/2015/TT-BTC ngày 22/6/2015 của Bộ Tài chính.

Đối với số lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh, Công ty thực hiện chuyển lỗ theo quy định tại Điều 9 Thông tư số 78/2014/TT-BTC ngày 18/6/2014 của Bộ Tài chính.

Như vậy, công ty không được bù trừ lãi từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản với lỗ của hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo đó, trong trường hợp này công ty phải hạch toán riêng thu nhập của hoạt động kinh doanh bất động sản và hoạt động kinh doanh khác.

Công ty xác định số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong năm đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản như sau:

Số thuế thu nhập doanh nghiệp trong kỳ tính thuế đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản = thu nhập tính thuế từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản x thuế suất 20%.

Đối với số lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh, công ty thực hiện chuyển lỗ như sau:

– Lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế là số chênh lệch âm về thu nhập tính thuế chưa bao gồm các khoản lỗ được kết chuyển từ các năm trước chuyển sang.

– Doanh nghiệp sau khi quyết toán thuế mà bị lỗ thì chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập (thu nhập chịu thuế đã trừ thu nhập miễn thuế) của những năm tiếp theo. Thời gian chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ.

Doanh nghiệp tạm thời chuyển lỗ vào thu nhập của các quý của năm sau khi lập tờ khai tạm nộp quý và chuyển chính thức vào năm sau khi lập tờ khai quyết toán thuế năm.

Lưu ý: Tuy nhiên đối với trường hợp công ty làm thủ tục giải thể thì sau khi có quyết định giải thể nếu có chuyển nhượng bất động sản là tài sản cố định thì lãi từ chuyển nhượng bất động sản (nếu có) được bù trừ với lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh vào kỳ tính thuế phát sinh hoạt động chuyển nhượng bất động sản.ế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại.

Nguyên tắc bù trừ khi tính ưu đãi

Khi xác định thu nhập được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, doanh nghiệp không chỉ cần tách biệt rõ ràng giữa hoạt động ưu đãi và không ưu đãi, mà còn phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc bù trừ thu nhập theo quy định của pháp luật thuế. Đây là một nội dung then chốt, bởi việc bù trừ không đúng hoặc sai phạm trong cách tính có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như bị truy thu thuế, mất quyền ưu đãi hoặc phát sinh nghĩa vụ thuế không mong muốn trong các kỳ sau. Khác với việc xác định thu nhập chịu thuế chung của doanh nghiệp, phần thu nhập thuộc diện được ưu đãi thuế thường chỉ áp dụng cho một số hoạt động cụ thể như đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao, sản xuất sản phẩm ưu tiên, hoặc triển khai tại địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.

Trường hợp trong cùng kỳ tính thuế, doanh nghiệp có phát sinh hoạt động kinh doanh được hưởng ưu đãi thuế bị lỗ, hoạt động kinh doanh không được hưởng ưu đãi thuế, thu nhập khác của các hoạt động kinh doanh (không bao gồm thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư; thu nhập từ chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác, chế biến khoáng sản theo quy định của pháp luật) có thu nhập (hoặc ngược lại) thì doanh nghiệp bù trừ vào thu nhập chịu thuế của các hoạt động có thu nhập do doanh nghiệp lựa chọn. Phần thu nhập còn lại sau khi bù trừ áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp theo mức thuế suất của hoạt động còn thu nhập.

Trường hợp trong các kỳ tính thuế trước, doanh nghiệp đang bị lỗ (nếu còn trong thời hạn chuyển lỗ) thì doanh nghiệp phải chuyển lỗ tương ứng với các hoạt động có thu nhập. Nếu doanh nghiệp không tách riêng được lỗ của từng hoạt động thì doanh nghiệp chuyển lỗ vào thu nhập của hoạt động được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp trước sau đó vẫn còn lỗ thì chuyển vào thu nhập của hoạt động không được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (không bao gồm thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư; thu nhập từ chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền thăm dò, khai thác khoáng sản theo quy định của pháp luật).

Ví dụ 17: Trong kỳ tính thuế năm 2014, DN A có phát sinh:

– Lỗ từ hoạt động sản xuất phần mềm được ưu đãi thuế là 1 tỷ đồng.

– Lãi từ hoạt động kinh doanh máy tính không thuộc diện ưu đãi thuế là 1 tỷ đồng.

– Lãi từ hoạt động chuyển nhượng chứng khoán (thu nhập khác của hoạt động kinh doanh) là 2 tỷ đồng.

Trường hợp này DN A được lựa chọn bù trừ giữa lỗ từ hoạt động sản xuất phần mềm và lãi từ hoạt động kinh doanh máy tính hoặc lãi từ hoạt động chuyển nhượng chứng khoán; phần thu nhập còn lại sẽ nộp thuế TNDN theo thuế suất của phần có thu nhập.

Cụ thể: Bù trừ lỗ 1 tỷ đồng sản xuất phần mềm với lãi 1 tỷ đồng của hoạt động kinh doanh máy tính hoặc hoạt động chuyển nhượng chứng khoán.

=> DN còn thu nhập là 2 tỷ đồng và phải nộp thuế TNDN với mức thuế suất 22% (2 tỷ đồng x 22%).

Ví dụ 18: Trong kỳ tính thuế năm 2014, DN B có phát sinh:

– Lãi từ hoạt động sản xuất phần mềm được ưu đãi thuế là 2 tỷ đồng (hoạt động này đang áp dụng thuế suất thuế TNDN 10%).

– Lãi từ hoạt động kinh doanh máy tính không thuộc diện ưu đãi thuế là 2 tỷ đồng.

– Lỗ từ hoạt động kinh doanh chứng khoán (thu nhập khác của hoạt động kinh doanh) là 1 tỷ đồng.

Kỳ tính thuế năm 2013, DN B có lỗ từ hoạt động kinh doanh máy tính là 1 tỷ đồng thì khi xác định thu nhập chịu thuế của năm 2014, DN B phải thực hiện chuyển lỗ như sau:

Cụ thể:

– Bù trừ giữa lãi và lỗ phát sinh trong năm 2014: doanh nghiệp lựa chọn bù trừ lỗ của hoạt động kinh doanh chứng khoán vào thu nhập của hoạt động kinh doanh máy tính, hoạt động kinh doanh máy tính còn lãi là (2 tỷ – 1 tỷ) = 1 tỷ đồng.

– Chuyển lỗ của hoạt động kinh doanh máy tính năm 2013 để bù trừ với lãi của hoạt động kinh doanh máy tính năm 2014: (1 tỷ – 1 tỷ = 0 tỷ)

Kê khai, tính và nộp thuế TNDN của hoạt động được ưu đãi thuế:

2 tỷ đồng x 10% = 200 triệu đồng

=> Thuế TNDN phải nộp là: 200 triệu đồng

Ví dụ 19: Trong kỳ tính thuế năm 2014, DN C có phát sinh:

– Lãi từ hoạt động sản xuất phần mềm được ưu đãi thuế là 2 tỷ đồng (hoạt động này đang áp dụng thuế suất thuế TNDN 10% ).

– Lãi từ hoạt động kinh doanh máy tính không thuộc diện ưu đãi thuế là 2 tỷ đồng.

– Lỗ từ hoạt động kinh doanh chứng khoán (thu nhập khác của hoạt động kinh doanh) là 1 tỷ đồng.

Kỳ tính thuế năm 2013, DN C có lỗ là 2 tỷ đồng tuy nhiên doanh nghiệp không tách riêng được khoản lỗ này là của hoạt động nào do vậy DN C phải thực hiện bù trừ lỗ vào thu nhập của hoạt động đang được ưu đãi trước (hoạt động sản xuất phần mềm).

Cụ thể: – Bù trừ giữa lãi và lỗ phát sinh năm 2014: doanh nghiệp lựa chọn bù trừ lỗ hoạt động kinh doanh chứng khoán vào hoạt động kinh doanh máy tính, hoạt động kinh doanh máy tính còn lãi là (2 tỷ – 1 tỷ) = 1 tỷ đồng

– Chuyển lỗ của năm 2013 để bù trừ với lãi của hoạt động sản xuất phần mềm năm 2014: 2 tỷ – 2 tỷ = 0 tỷ

Kê khai nộp thuế TNDN với mức thuế suất 22% của hoạt động kinh doanh không được hưởng ưu đãi thuế, cụ thể: 1 tỷ x 22% = 220 triệu đồng.

Xử lý khi phát hiện sai trong ưu đãi

Trong quá trình áp dụng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, việc sai sót trong xác định đối tượng, điều kiện, mức ưu đãi hoặc cách tính thu nhập được hưởng ưu đãi là điều không hiếm gặp, đặc biệt đối với những doanh nghiệp có nhiều lĩnh vực hoạt động hoặc trải dài tại các địa bàn khác nhau. Những sai sót này có thể xuất phát từ việc hiểu chưa đúng quy định, áp dụng nhầm thời gian ưu đãi, hoặc do thay đổi chính sách thuế mà doanh nghiệp chưa kịp cập nhật. Dù nguyên nhân là gì, việc xử lý khi phát hiện sai sót về ưu đãi thuế là hết sức quan trọng nhằm hạn chế rủi ro pháp lý và nghĩa vụ tài chính phát sinh.

Doanh nghiệp trong thời gian đang được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định, cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra kiểm tra phát hiện:

– Tăng số thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng ưu đãi thuế so với đơn vị tự kê khai (kể cả trường hợp doanh nghiệp chưa kê khai để được hưởng ưu đãi thuế) thì doanh nghiệp được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định đối với số thuế thu nhập doanh nghiệp do kiểm tra, thanh tra phát hiện (bao gồm số thuế thu nhập doanh nghiệp tăng thêm và số thuế thu nhập doanh nghiệp thuộc đối tượng được ưu đãi thuế theo quy định đã kê khai nhưng chưa xác định số thuế được ưu đãi).

– Giảm số thuế thu nhập doanh nghiệp được hưởng ưu đãi thuế so với đơn vị tự kê khai thì doanh nghiệp chỉ được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp theo theo quy định đối với số thuế thu nhập doanh nghiệp do kiểm tra, thanh tra phát hiện.

– Tùy theo mức độ vi phạm của doanh nghiệp, cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, thanh tra áp dụng các mức xử phạt vi phạm pháp luật về thuế theo quy định.

Thông tin liên hệ

Trên đây là bài viết giải đáp thắc mắc về vấn đề ”Điều kiện chuyển lỗ giữa các hoạt động ưu đãi thuế như thế nào?”. Hy vọng bài viết có ích cho độc giả. Mọi thắc mắc, vướng mắc xin vui lòng gửi đến timluat để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.

Câu hỏi thường gặp